Massages en sport - voor of na? De cruciale vraag

Afbeelding door Alora Griffiths.

De WK-finale is een spannende aangelegenheid, waarbij een gelijkspel leidt tot extra tijd en vervolgens, na een korte pauze, tot een penalty shoot-out. Wie wel eens goed naar de actie aan de zijlijn heeft gekeken, zal gemerkt hebben dat veel spelers in deze belangrijke fase massages krijgen van het begeleidingsteam. Heeft dat zin? Wat is het doel van massages in de professionele en amateursport en hoe zit het met de eeuwige discussie of massages voor of liever na de sport moeten worden toegepast? Wij zullen dit controversiële onderwerp voor eens en voor altijd ophelderen, zodat u uw sportprestaties positief kunt ondersteunen met gerichte massages. De eerste vraag die opkomt is wat het doel is van massages bij sport?

Leestip: Van top tot teen: hoe massages helpen

De effecten van massage in de sport

Zuiver temporeel gezien kan een massage in principe voor, tijdens of na de sportsessie worden toegepast. In feite zijn alle drie de varianten toelaatbaar en zinvol als men rekening houdt met het doel dat in de respectieve fasen wordt nagestreefd en welke massagetechnieken worden gebruikt. De meest voor de hand liggende toepassing voor een behandeling is het losmaken van de spieren.
Het gaat spanningen en krampen tegen. Dit is ook een van de redenen voor massages aan de zijlijn. Na intensieve belasting van de spieren bestaat het risico van kramp, die tijdens de vereiste prestatie absoluut vermeden moet worden. Krampen en uitputting van de spieren houden echter ook rechtstreeks verband met een ander bestanddeel, namelijk lactaat.

Sportmassages tegen uitputting van de spieren

De term lactaat is vaak bekend uit onderzoek naar spiervermoeidheid en training. Het is een stofwisselingsproduct dat ontstaat wanneer het lichaam energie moet genereren in de spier. Enerzijds kan dit gebeuren bij zuurstoftoevoer of in prestatie-intensieve fasen door suiker om te zetten in melkzuur. Het ontstane "afvalproduct" is lactaat en wordt afgezet in de spier. Bij voortdurende prestaties wordt meer lactaat geproduceerd dan kan worden afgebroken en raakt de spier steeds meer vermoeid. Dit is precies waar een massage weer effect kan hebben. Door de getroffen spierzones te masseren wordt de afvoer van lactaat gedeeltelijk ondersteund, waardoor de vermoeidheid later intreedt en de spierpijn minder erg is dan zonder behandeling.

Massages om de spierspanning te verhogen

Een andere toepassing kan bijzonder goed worden waargenomen in de wintersport. Men ziet bijvoorbeeld vaak dat skiracers vlak voor de start hun dijen laten afkloppen door de begeleider. Daar zijn twee belangrijke redenen voor. De ene is om de spierspanning op peil te houden tijdens de wachttijd voor de start.
De tweede reden is de temperatuur. Het kloppen bevordert bovendien de bloedcirculatie in het behandelde gebied en transporteert zo meer verwarmend bloed naar de spieren die nodig zijn voor de wedstrijd. Let op: bij snelle sporten moet ervoor worden gezorgd dat de spierspanning niet door masseren wordt verminderd, omdat dit contraproductief zou zijn en ook het risico op blessures kan vergroten.

De massage na het sporten

We hebben nu geleerd in welke scenario's een massage nuttig kan zijn voor of zelfs tijdens het sporten. De meest voorkomende massage, die vooral relevant is voor amateursporters, moet echter plaatsvinden na de sportprestatie. Daar zijn verschillende redenen voor, waaronder het circulatiebevorderende effect. Zo bereiken meer voedingsstoffen en zuurstof de belaste spier. De regeneratietijd kan aanzienlijk worden verkort en de spier is sneller klaar voor de volgende training. Ook de afvoer van lactaat en het losmakende effect van een sportmassage helpen om sneller weer klaar te zijn voor actie.

Naast spierregeneratie zijn er ook therapeutische toepassingen voor massage in de sport. Het kan bijvoorbeeld het genezingsproces van blessures ondersteunen. Hier is echter het advies van een medisch deskundige essentieel, aangezien massage niet in alle gevallen nuttig is. Gewonde spieren moeten uiterst voorzichtig worden behandeld en mogen niet extra worden belast.

Pauzes tussen de massages - hoeveel is verstandig?

Regeneratie is een goed sleutelwoord, want massages moeten ook niet achteloos worden gebruikt, vooral niet bij het sporten. In principe hangt de frequentie waarmee u een massage moet ondergaan af van hoe gespannen of gestrest uw lichaam of spieren in het algemeen zijn. Een goede vuistregel is een interval van ongeveer 1 tot 2 weken bij geringe inspanning. Voor professionele atleten en bij regelmatige en intensieve training kunnen twee tot drie massages per week ook nuttig zijn. Belangrijk hierbij is dat u een beetje naar uw lichaam luistert en in geen geval over de pijn heen masseert. Als u vaker wilt masseren, kunt u ook afwisselend verschillende lichaamsdelen masseren. In geen geval mogen massages het lichaam belasten - herstel is het primaire doel.

Pijn en massages

Een ander controversieel onderwerp is pijn bij massages. Enerzijds of een behandeling pijnlijk moet of zelfs moet zijn, anderzijds hoe zit het met massages over pijnlijke plekken en blessures. Dat laatste moet zeker met een arts worden besproken. Zoals gezegd bestaan er therapeutische massages, maar die mogen alleen onder medisch advies en begeleiding worden uitgevoerd.

Wat de massage zelf betreft, hoort men vaak dat het "pijn moet doen", anders werkt het niet. In de eerste plaats is een massage bedoeld om te ontspannen en het is duidelijk dat er voor pijn weinig plaats is. Meestal zijn behandelingen pijnlijk omdat de spanning in de betrokken gebieden zo sterk is dat er een aanzienlijke druk nodig lijkt te zijn om deze los te maken. Het is echter zinvoller om de duur van de behandeling gewoon te verlengen met een zwakkere intensiteit. Frequentere behandelingen helpen de ernst van de verharding en de spanning te verminderen, die met zachte massages kan worden weggemasseerd. Hier geldt: meer geduld dan kracht.

Sportmassages - de verstandige aanvulling voor een fit lichaam

Het is geen toeval dat massages altijd zijn gebruikt bij het sporten. Niet alleen het aangename gevoel, maar ook de ondersteunende werking bij regeneratie en genezing hebben een positief effect op de prestaties van je spieren. Als je regelmatig of zelfs beroepsmatig sport, moeten sportmassages zeker hun weg vinden in je dagelijkse routine om op lange termijn het beste uit je training en jezelf te halen.